ພື້ນທີ່ອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ ເປັນຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສທີ່ອຸດົມສົມບູນສໍາລັບສັດປ່າຫຼາກຫຼາຍຊະນິດທີ່ໜ້າສົນໃຈ ແລະ ກໍຍັງເປັນຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງສັດທີ່ມີກະດູກສັນຫຼັງທີ່ໜ້າປະທັບໃຈ 537 ຊະນິດ ໂດຍແຕ່ລະຊະນິດພັນມີບົດບາດດຽວກັນຢູ່ໃນລະບົບນິເວດທີ່ຊັບຊ້ອນແຫ່ງນີ້.

ຊະນິດພັນສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ້ານົມຂອງອຸທິຍານມີຄວາມສໍາຄັນ ເນື່ອງຈາກວ່າ ພວກມັນເປັນຫົວຂໍ້ທີ່ໜ້າສົນໃຈສໍາລັບການສຶກສາຄົ້ນຄວ້າວິໄຈ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງອະນຸລັກ ໃນໄລຍະຜ່ານມາ ຊ່ຽວຊານໄດ້ຢັ້ງຢືນ ຫຼື ຢັ້ງຢືນຄືນໃໝ່ວ່າມີຊະນິດພັນສັດປ່າທີ່ລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ້ານົມເຖິງ 88 ຊະນິດທີ່ແຕກຕ່າງກັນ ແລະ ມີອີກ 6 ຊະນິດທີ່ຍັງຢູ່ໃນຂັ້ນຕອນຂອງການຈໍາແນກຊະນິດພັນ.

ອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ເປັນບ່ອນລີ້ໄພຂອງສັດຕະກູນລີງຢ່າງໜ້ອຍ 10 ຊະນິດແຕກຕ່າງກັນ ໂດຍສ່ວນຫຼາຍເປັນຊະນິດພັນໃກ້ສູນພັນຂອງໂລກ ເຊິ່ງເປັນສິ່ງທີ່ເຮັດໃຫ້ອຸທິຍານແຫ່ງນີ້ມີຄວາມພິເສດແຕກຕ່າງກັບບ່ອນອື່ນໆ ນັ້ນກໍຄືສັດປ່າເຫຼົ່ານີ້ເປັນເອກະລັກສະເພາະຂອງອຸທິຍານ ຫຼື ສາຍພູຫຼວງ. ອີງຕາມການຈັດປະເພດຊະນິດພັນຂອງໂຄ່ງດໍາເປັນອີກຊະນິດພັນໜຶ່ງປະຈໍາຖິ່ນພູຫີນປູນຂອງອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ ອາດເຮັດໃຫ້ສັດຕະກູນລີງໃນອຸທິິຍານມີເຖິງ 11 ຊະນິດ.

ນອກນັ້ນ ຊະນິດພັນອື່ນໆຂອງສັດຕະກູນລີງໃນອຸທິຍານມີ ຂາແດງ ເຊິ່ງ ສ່ວນຫຼາຍ ພວກມັນອາໄສຢູ່ຕາມຕົ້ນໄມ້ໃຫຍ່ໃນປ່າໄມ້ທີ່ມີຍອດເຮືອນຕິດຕໍ່ກັນ ແລະ ຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສນີ້ ກໍຍັງເປັນບ່ອນຢູ່ຂອງທະນີແກ້ມຂາວຖິ່ນໃຕ້, ລີງລົມໃຫຍ່ ແລະ ລີງລົມນ້ອຍ ທີ່ມັກອອກຫາກິນໃນເວລາກາງຄືນທີ່ພົບເຫັນຍາກ. ນອກຈາກນີ້ ອຸທິຍານແຫ່ງນີ້ ກໍຍັງເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງລີງ 5 ຊະນິດ ລວມທັງລີງໂທນ ເຊິ່ງເປັນຊະນິດພັນທີ່ພົບເຫັນຫຼາຍທີ່ສຸດ ແລະ ກໍມີລີງຊະນິດອື່ນໆອີກທີ່ໄດ້ມີການບັນທຶກໃນອຸທິຍານເປັນຕົ້ນແມ່ນ ລີງຫາງຍາວ, ລີງກັງ,  ລີງວອກ ແລະ ລີງຜົມແບ່ງ.

ການພົບເຫັນຊະນິດພັນສັດຕະກູນລີງໃກ້ສູນພັນທີ່ເປັນເອກະລັກສະເພາະຈໍານວນຫຼາຍໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດຫີນໜາມໜໍ່ ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງການປົກປັກຮັກສາພື້ນທີ່ ເນື່ອງຈາກມັນເປັນທີ່ຢູ່ອາໄສທີ່ສໍາຄັນແຫ່ງໜຶ່ງສໍາລັບການອະນຸລັກສັດຕະກຸນລີງ ພ້ອມກັບເຮັດໜ້າທີ່ເປັນຫຼັກຖານອ້າງອີງທີ່ຢັ້ງຢືນເຖິງຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງສິ່ງທີ່ມີຊີວິດທີ່ສາມາດພົບເຫັນໃນສາຍພູຫຼວງອີກດ້ວຍ.

ການນໍາໃຊ້ເທັກໂນໂລຢີກ້ອງດັກຖ່າຍສັດປ່າ ຊ່ວຍໃຫ້ສາມາດບັນທຶກຮູບພາບຂອງກວາງຈໍານວນຫຼາຍຊະນິດພາຍໃນພື້ນທີ່ຂອງອຸທິຍານ ແລະ ການລວມຕົວກັນຂອງກວາງທີ່ຫຼາກຫຼາຍນີ້ ລວມທັງຊະນິດພັນທີ່ໃກ້ສູນພັນ ຫຼື ຊະນິດພັນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການສູນພັນຂອງໂລກເຊັ່ນ ກວາງໃຫຍ່, ຟານເຂົາໃຫຍ່  ແລະ ເຍືອງ. ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຍັງພົບເຫັນປະຊາກອນຂອງຟານເລົ່າ ແລະ ຟານໄກ້ ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມສໍາຄັນຂອງພື້ນທີ່ນີ້ຄືກັນກັບເຂດອະນຸລັກພັນສັດປ່າທີ່ສ່ຽງຕໍ່ການສູນພັນ.

ການຈໍາແນກຊະນິດພັນສັດກິນເນື້ອຈໍານວນຫຼາຍຊະນິດໃນພື້ນທີ່ອຸທິຍານເຊັ່ນ ເສືອລາຍເມກ, ເຫງັນອົ້ມ ແລະ  ໝາໄນໄມ້ ນອກຈາກນັ້ນກໍຍັງມີການລາຍງານການພົບເຫັນໝີ ແລະ ນາກນໍ້າ ໂດຍທີມງານກວດກາລາດຕະເວນອຸທິຍານ ແຕ່ວ່າ ການຈໍາແນກຊະນິດພັນຍັງຢູ່ໃນຂະບວນການດໍາເນີນການ.

ອີງຕາມການຈໍາແນກຊະນິດພັນສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ້ານົມຂະໜາດນ້ອຍ ແລະ ກາງໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ຕາມຮູບພາບທີ່ໄດ້ຈາກກ້ອງດັກຖ່າຍສັດປ່າ ແລະ ການສັງເກດໃນຊ່ວງການສໍາຫຼວດອື່ນໆຍັງ​ພົບເຫັນ ກະຈອນຫຼາຍຊະນິດ, ໜູພູຫີນປູນ, ກະຮອກ, ໜູນ້ອຍ, ໜູຜາ, ຂະຍຸ (ໜູຫີນ), ເໝັ້ນ ແລະ ກະຕ່າຍລາຍເສືອສາຍພູຫຼວງ. ນອກຈາກນີ້ ກໍຍັງມີການພົບເຫັນລິ່ນງົວ ເຊິ່ງເປັນຊະນິດພັນທີ່ໃກ້ສູນພັນ ແລະ ຖືກໄພຂົ່ມຂູ່ຫຼາຍທີ່ສຸດໃນໂລກຜ່ານການສໍາຫຼວດດ້ວຍກ້ອງດັກຖ່າຍ ແລະ ການກວດກາລາດຕະເວນຂອງເຈົ້າໜ້າທີ່ອຸທິຍານ ແຕ່ວ່າການຈໍາແນກຊະນິດພັນຂອງສັດປ່າເຫຼົ່ານີ້ ກໍຍັງເປັນສິ່ງທີ່ທ້າທ້າຍ ເນື່ອງຈາກການບັນທຶກຂໍ້ມູນຍັງມີຂໍ້ຈໍາກັດຫຼາຍ. ສະນັ້ນ ການພົບເຫັນສັດລ້ຽງລູກດ້ວຍນໍ້ານົມເຫຼົ່ານີ້ໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດຫີນໜາມໜໍ່ ຊ່ວຍໃຫ້ເພີ່ມມູນຄ່າທາງລະບົບນິເວດຂອງພື້ນທີ່.

ອຸທິຍານແຫ່ງນີ້ ຍັງເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງເຈຍ​ທີ່ໜ້າສົນໃຈ 41 ຊະນິດ ໂດຍກວມເອົາ 43% ຂອງປະຊາກອນເຈຍທັງໝົດທີ່ຄົ້ນພົບໃນ ສປປ ລາວ ເຊິ່ງຈຳພວກເຈຍໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ມີຊະນິດພັນໜຶ່ງທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ກັບ ການສູນພັນໃນອະນາຄົດ (ເຈຍຕີນໃຫຍ່) ແລະ ອີກໜຶ່ງຊະນິດທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການສູນພັນ (ເຈຍມີໃບດັງ). ພື້ນທີ່ອຸທິຍານມີຖໍ້າທີ່ອຸດົມສົມບູນ ແລະ ປະຊາກອນເຈຍຈໍານວນຫຼາຍອາໄສຢູ່ຕາມເພດານຂອງຖໍ້າໃນສະພາບທີ່ບໍ່ຖືກລົບກວນ ລວມທັງເຄືອຄ່າຍຂອງຖໍ້າຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ຖິ່ນທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງປ່າໄມ້ທີ່ສໍາຄັນທີ່ຊ່ວຍລ້ຽງກຸ່ມຂອງຈໍາພວກເຈຍຫຼາຍຊະນິດທີ່ມີຄວາມສໍາຄັນທາງລະບົບນິເວດທີ່ຫຼາກຫາຍ.

ໃນໄລຍະຜ່ານມາ ມີການບັນທຶກນົກໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດຫີນໜາມໜໍ່ຈໍານວນ 256 ຊະນິດທີ່ມີສ່ວນສໍາຄັນຕໍ່ຄວາມຫຼາກຫຼາຍທາງດ້ານຊີວະນາໆພັນຂອງພື້ນທີ່ ແລະ ການພົບເຫັນນົກທີ່ໃກ້ສູນພັນຈໍານວນຫຼາຍຊະນິດ ລວມທັງ ນົກສະໄລ່ຄໍແດງ, ນົກກົກ 4 ຊະ​ນິດ (ອາດຈະມີ 5 ຊະນິດ), ນົກກີ້, ນົກແຕວແລວ ແລະ ເປັດກ່າປີກຂາວ ເປັນສິ່ງທີ່ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄຸນຄ່າທີ່ສໍາຄັນສູງຂອງພື້ນທີ່ສໍາລັບການອະນຸລັກ. ນອກຈາກນີ້ ອຸທິຍານແຫ່ງຊາດ ຫີນໜາມໜໍ່ ຍັງເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງນົກສະເພາະຖິ່ນຫຼາຍຊະນິດເຊັ່ນ ນົກຫົວໂລ້ນ, ນົກກະຈິບຜາ ແລະ ນົກຈິບພູຫີນປູນ ທີ່ພົບເຫັນທົ່ວໄປໃນພື້ນທີ່ອຸທິຍານ ແລະ ມີຈໍານວນປະຊາກອນຄົງທີ່ ເຊິ່ງເປັນຫຼັກຖານສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງທໍາມະຊາດຄວາມຫຼາກຫຼາຍຂອງນົກທີ່ແຕກຕ່າງກັບພື້ນທີ່ອື່ນໆ.

ສັດເຄິ່ງບົກເຄິ່ງນໍ້າ ແລະ ສັດເລືອຄານໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດຫີນໜາມໜໍ່ມີຄວາມອຸດົມສົມບູນ ແລະ ຫຼາກຫຼາຍ ໂດຍມີການບັນທຶກໄວ້ເຖິງ 98 ຊະນິດ ລວມທັງກັບແກ້/ຈີ່ກຽມຜາ 12 ຊະນິດທີ່ມີສະເພາະໃນພູຫີນປູນ ພ້ອມກັບເປັນຊະນິດພັນສະເພາະຖິ່ນຂອງສາຍພູຫຼວງ ຫຼື ອຸທິຍານເອງ. ນອກຈາກນັ້ນ ກໍຍັງມີການພົບເຫັນງູກະບາທີ່ໃກ້ສູນພັນເຊິ່ງມີ​ພິດຮ້າຍແຮງ 2 ຊະນິດ, ເຕົ່າທີ່ໃກ້ສູນພັນທີ່ອາໄສຢູ່ເທິງບົກ ແລະ ນໍ້າຈໍານວນຫຼາຍລວມທັງເຕົ່າງັບເຜິ້ງພາກກາງ, ເຕົ່າສາມຫຼ່ຽມກົງ ແລະ ເຕົ່າໃບໄມ້. ອີກຢ່າງ ການພົບເຫັນປາຕີນໃນຂອບເຂດພື້ນທີ່ຂອງອຸທິຍານ ເຊິ່ງເປັນໜຶ່ງໃນສອງຊະນິດພັນຂອງປາຕີນທີ່ມີຕົ້ນກໍາເນີດໃນປະເທດລາວ ແລະ ມີພື້ນທີ່ການກະຈາຍຈໍາກັດ ອາດຈະມີທ່າແຮງນໍາໃຊ້ເປັນຢາພື້ນເມືອງໃນອະນາຄົດ ແລະ ມັນຖືກຈັດເປັນຊະນິດພັນທີ່ມີຄວາມສ່ຽງຕໍ່ການສູນພັນຂອງໂລກອີກດ້ວຍ. ອີງຕາມການຈໍາແນກຊະນິດພັນໃໝ່ໆຈໍານວນຫຼາຍຂອງອຸທິຍານໃນໄລຍະຜ່ານມາ ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ອາດຈະມີການຄົ້ນພົບຊະນິດພັນສະເພາະຖິ່ນທີ່ມີເອກະລັກໂດດເດັ່ນຈໍານວນຫຼາຍເພີ່ມຕື່ມອີກໃນຕໍ່ໜ້າ.

ອຸທິຍານແຫ່ງນີ້ ຍັງເປັນແຫຼ່ງທີ່ຢູ່ອາໄສຂອງປະຊາກອນປານໍ້າຈືດຈໍານວນຫຼວງຫຼາຍ ໂດຍປະຈຸບັນມີການລະບຸເຖິງ 96 ຊະນິດ ເຊິ່ງບາງຊະນິດມີຄຸນຄ່າສໍາຄັນທາງດ້ານເສດຖະກິດ ແລະ ຊະນິດພັນຫວງຫ້າມໃນວັງສະຫງວນປາຂອງບ້ານ. ການຄົ້ນພົບປາຊະນິດພັນໃໝ່ທີ່ອາໄສຢູ່ພາຍໃນຖໍ້າ 2 ຊະນິດນີ້ (ປາໄນຖໍ້າຕາບອດນໍ້າລອດເຊບັ້ງໄຟ ແລະ ປາຄໍ້ຖໍ້າໄກສອນ) ສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງທໍາມະຊາດອັນໂດດເດັ່ນຂອງສິ່ງທີ່ມີຊີວິດອາໄສຢູ່ນໍ້າພາຍໃນ ແລະ ບໍລິເວນໃກ້ຄຽງອຸທິຍານ.

ພ້ອມກັນນັ້ນ ມັນຍັງເປັນບ່ອນຢູ່ອາໄສຂອງສັດທີ່ບໍ່ມີກະດູກສັນຫຼັງຫຼາກຫຼາຍຊະນິດ ເຊິ່ງສ່ວນຫຼາຍບໍ່ພົບເຫັນໃນພື້ນທີ່ອື່ນໆໃນໂລກ ແລະ ໃນຊະນິດພັນເຫຼົ່ານີ້ປະກອບມີ ແມງມູມຖໍ້າຍັກຂາຍາວ, ແມງມູມຖໍ້າ, ແມງງອດຖໍ້າ, ແມງມູມທີ່ມີລໍາຕົວສູງ, ແມງມູມຮັງມົນ, ແມງມູມຂາຍາວ, ຂີ້ເຂັບຖໍ້າ, ກຸ້ງນໍ້າຈືດ, ແມງສາບຖໍ້າ, ຈີ່ນາຍຖໍ້າ ແລະ ແມງກະເບື້ອ. ບັນດາສັດທີ່ອາໄສຢູ່ຖໍ້າຂອງອຸທິຍານມີຄວາມໂດດເດັ່ນເປັນພິເສດ ເນື່ອງຈາກວ່າພວກ​ມັນ​ເປັນຊະນິດພັນສະເພາະ ທີ່​ອາ​ໄສ​ຢູ່ຖິ່ນສູງ ແລະ ມີຫຼາຍຊະນິດພັນ ໂດຍສະເພາະແມ່ນການຄົ້ນພົບແມງມູມຖໍ້າຍັກຂາຍາວໃນພື້ນທີ່ຫີນປູນຂອງອຸທິຍານທີ່ເປັນຊະນິດພັນແມງມູມໃຫຍ່ທີ່ສຸດກວ່າໝູ່ໃນໂລກ ເຊິ່ງສະແດງໃຫ້ເຫັນເຖິງຄວາມໂດດເດັ່ນທາງທໍາມະຊາດຂອງຈໍາພວກສັດທີ່ບໍ່ມີກະດູກສັນຫຼັງໃນອຸທິຍານແຫ່ງຊາດຫີນໜາມໜໍ່.